Kragujevac

Najveći grad Šumadije, Kragujevac, nalazi se jugozapadno od Beograda, 120 kilometra ako se ide preko Topole ili 140 kilometara ako se ide autoputem i skrene kod Batočine. Železničkim putem povezan je sa Budimpeštom, Solunom i Barom. Kragujevac je prva prestonica novovekovne srpske države iznikle iz srpske revolucije (1818–1839), u kojoj su osnovane prve kulturne i prosvetne institucije obnovljene srpske države. Tako je Kragujevac prvi i po prvom sudu (1820), prvoj gimnaziji (1833), prvim novinama (Novine srbske), prvom teatru Joakima Vujića, prvom Kraljevskom orkestru pod upravom Josifa Šlezingera, prvom liceju, prvom izlivenom topu (1853) i prvoj električnoj centrali (1884)... Jezgro iz vremena stare prestonice leži uz reku Lepenicu. Na njenoj desnoj obali nalazi se crkva Svete Trojice sa starom Skupštinom. Ovde su donete odluke od najveće važnosti za srpski narod i državu. Tu je 1835. godine, na čuvenoj Sretenjskoj skupštini, donet i prvi Ustav obnovljene Srbije. Na levoj obali Lepenice nalazi se Amidžin konak, jedina sačuvana građevina iz kneževskog dvorskog kompleksa. U istom kompleksu zgrada koje čini i Muzej, nalazi se i konak Kneza Mihaila. Kao i u mnogim drugim gradovima i u Kragujevcu se u samom centru nalazi pešačka zona koja počinje od Trga kod Krsta. Glavna ulica vodi sve do Spomen parka u Šumaricama gde je, tokom Drugog svetskog rata, streljano oko 7000 Kragujevčana svih uzrasta. Još sredinom 19. veka Kragujevac postaje industrijski centar, a nagli razvoj posle Drugog svetskog rata ovom gradu donela je odluka vlasti da baš ovde prvo premesti fabriku oružja, a zatim i da otpočne proizvodnju automobila i kamiona. Kragujevac ima i (opet) prvi javni akvarijum u Srbiji. U njemu ima riba, vodozemaca, gmizavaca i beskičmenjaka iz gotovo čitavog sveta. U okolini Kragujevca nalaze se srednjovekovni manastiri Voljavča, Blagoveštenje, Nikolje, Petkovica, Denkovac, Raltinac, Sarinac i Divostin. Svi su građeni u moravskom stilu, zanimljivih arhitektonskih rešenja, sa ostacima slojeva starih fresaka. Uzvodno od manastira Petkovice nalaze se ostaci utvrđenja Srebrnica. Njega je, sa crkvom Svetog Nikole, kneginja Milica potvrdila kao dar vojvode Nikole svetogorskom manastiru Svetog Pantelejmona. S druge strane, veruje se da je kod manastira Divostin, posvećenog Blagovestima, pokopan jedan svetitelj i da voda sa izvora koji se tu nalazi, nazvan Svetinja, isceljuje.