Leskovac

Grad Leskovac nalazi se na reci Veternici, nedaleko od njenog ušća u Južnu Moravu. Graniči se sa opštinama Doljevac, Gadžin Han, Vlasotince, Vranje i Kosovska Kamenica. Od Niša je udaljen 45, a od Beograda 298 kilometara. Sredinom 12. veka ovu oblast je Stefan Nemanja dobio na poklon od vizantijskog cara Manojla Komnina. Turci su grad osvojili 1454. godine, a u 18. veku postaje važno trgovačko mesto, pa Turci u njega premeštaju sedište svog sandžaka. Kasnije, nakon oslobođenja od Turaka, 1877. godine dolazi do naglog preobražaja grada. Zahvaljujući uzgoju konoplje i izradi proizvoda od nje, Leskovac pokreće svoju industriju koja se uglavnom orijentisala ka tekstilnoj proizvodnji, pa je između dva rata ovaj grad nazivan i Srpski Mančester, a proizvodi iz Leskovca prodavani su na dalekim svetskim tržištima. Iako je najveći deo centra grada nakon Drugog svetskog rata preuređen u modernističkom stilu, u glavnoj ulici još uvek postoje zgrade koje svojom veličinom i lepotom podsećaju na zlatno doba Leskovca. U Bulevaru oslobođenja nalazi se stara kuća Šop-Đokića sa svojim širokim dvorištem. U pitanju je lep primer građanske arhitekture 19. veka, i u njoj je danas smeštena Turistička organizacija Leskovca Stara i nova crkva su u blizini kuće Šop-Đokića. Stara crkva, Crkva odžaklija, s početka 19. veka, ima vrlo neobičnu istoriju svog nastanka. Kako Turci nisu dozvolili meštanima da ovde sagrade crkvu, oni su prijavili da grade kuću za sveštenika, a da bi bili uverljivi, na crkvu su dodali i nefunkcionalni dimnjak. Pod arkade crkve vodi šest stepenika, koliko je crkva ukopana u zemlju. Unutrašnjost je vrlo mračna, jer je osvetljava samo nekoliko malih prozora. Odmah do nje smeštena je nova crkva koja je, arhitektonski gledano, njena sušta suprotnost. To je monumentalna Saborna crkva Svete Trojice, slave Leskovca, građena je po ugledu na manastir Gračanicu. U pitanju je petokupolna građevina sa lepo izvedenom dekoracijom nadahnutom raznolikim stilovima srpskog srednjovekovnog nasleđa, čija je izgradnja privedena kraju 1931. Okolina Leskovca pravi je dar prirode. Tu je planina Kukavica, kao i planina Radan. Do najbližeg izletišta, Pašine česme, dolazi se preko Bojnika. U Babičkoj gori ima puno divljači, a Brestovačko jezero (Radansko jezero) prepuno je ribe. Jezero Barje na Veternici, pod Kukavicom, široko je čak kilometar, a dugačko devet. U okolini Leskovca nalazi se izuzetno bogato kulturno-istorijsko nasleđe. Skoro da nema sela u kome nisu pronađeni tragovi prošlosti, od neolitskih dana do Srednjeg veka; na primer Skobaljića grad na Kukavici, iznad kanjona Vučjanke. Svoje opredeljenje da se bave tekstilom, Leskovčani su potvrdili uspostavljanjem Muzeja tekstilne industrije u Strojkovcu, na putu Leskovac–Vučje. Na reci Vučjanki, u prelepoj zgradi iz 19. veka, nalazi se Električna centrala iz 1902. (danas muzej), koja još uvek proizvodi struju. U Rudaru je hram Svete Paraskeve, neutvrđene starosti, a sačuvani su i delovi ranohrišćanske bazilike. Na Hisaru, tvrđavi–brdu iznad Leskovca, nalaze se spomenik Neznanom junaku i monumentalni Spomenik streljanim i poginulim u Drugom svetskom ratu. U Leskovcu je tradicionalna proizvodnja paprike, koja je jedan od simbola ovog grada. Međutim, Leskovac je mnogo slavniji po svom čuvenom roštilju – skari. Ovaj specijalitet može da se proba čitave godine, ali je najzanimljivije doći na Roštiljijadu, koja se u ovom gradu održava svakog septembra. U Leskovac tada dođu najbolji majstori roštilja iz Srbije, Bugarske, Makedonije. Leskovčani su, inače, svoju osnovnu recepturu za pripremu pljeskavica i patentirali. Poznati specijalitet je i leskovački voz, sačinjen od raznih vrsta mesa sa žara koje, u maloj količini i uz razne salate, stižu jedna za drugom na sto. Još jedna poznata manifestacija koja se održava u ovom gradu je Leskovačko leto, na kome se svakog dana do kraja jula organizuju razne manifestacije za sve uzraste. Leskovčani imaju i svoj Karneval, gde se neguju tradicionalni narodni oblici zabave – dodole, koledare, narodne igre...