Opis:
Rimski kastrum Diana podignut je visokoj steni iznad Dunava, Karatašu, kod sela Sipa, u blizini Kladova. Izgradnja najranijeg zemljano-drvenog utvrđenja vezana je za dolazak prvih vojnih formacija na Dunav početkom 1. veka.
Kameno utvrđenje većih dimenzija (140x136 m) vezuje se za građevinske aktivnosti cara Trajana i završeno je kada i prokopavanje Sipskog kanala (101. godine) kojim je otklonjena najveća prepreka za plovidbu Dunavom.
Konačan izgled po pitanju gabarita dobija krajem 3. i početkom 4. veka dodavanjem bedema koji od uglova polaze prema Dunavu zatvarajući i štiteći deo obale. Sredinom 5. veka razaraju ga Huni, a oko 530. obnavlja ga car Justinijan. Utvrđenje je razoreno i u vreme avaro-slovenskih upada krajem 6. i početkom 7. veka. Izuzetan arheološki materijal (raznovrsni predmeti za svakodnevnu upotrebu, skulpture od mermera i bronze), ukazuju da je pored uloge vezane za zaštitu i odbranu kanala, tokom šest vekova na Dijani postojao i značajan ekonomski centar sa lukom i pristaništem.
Pored ostataka bedema sa kapijama i kulama, u unutrašnjosti utvrđenja otkriveni su građevina sa apsidom, vojne barake, latrina i drugi objekti, a u centralnom delu ostaci principijuma sa portikom. Izvan bedema utvrđeno je postojanje svetilišta, istraženi su ostaci martirijuma i dela nekropole kao i dela naselja koje se prostiralo zapadno od vojnog logora. Prva sondažna iskopavanja započela su 1964. i sa prekidima traju do danas. Istraženi objekti su konzervirani.